Zadatek często jest bardzo problematyczną kwestią. Wiele osób nie wie, czym różni się on od zaliczki. Inni nie mają pojęcia, kiedy można ubiegać się o zwrot tej kwoty. Czy zgodnie z polskim prawem można odzyskać zadatek wpłacony przy zawarciu umowy przedwstępnej? Kiedy przedawnia się roszczenie o zwrot należności? Dowiedz się, w jakich sytuacjach można ubiegać się o odzyskanie świadczenia i sprawdź, jak to zrobić.
Zadatek – co to jest?
Zadatek to wpłata pewnej kwoty podczas zawarcia umowy przedwstępnej lub przyrzeczonej w celu zabezpieczenia przed jej zerwaniem. Stanowi on także formę odszkodowania za niewywiązanie się z obowiązków przez jedną ze stron. Podczas wręczania zadatku istotne jest to, żeby transakcja miała miejsce w chwili zawarcia umowy. W przypadku jej zerwania zadatek zostaje zatrzymany lub zwrócony. Zależy to oczywiście od tego, która ze stron zerwała umowę.
Zatrzymać zadatek może podmiot, który go otrzymał. Natomiast w sytuacji, kiedy strona otrzymująca świadczenie nie dotrzyma umowy, zobowiązana jest oddać jego podwójną wartość.
Czym różni się zaliczka od zadatku?
Przede wszystkim trzeba zaznaczyć, że pojęcie zaliczki nie jest regulowane kodeksem cywilnym. Przyjęło się, że strony umowy mogę ustalić obowiązek zapłaty pewnej kwoty na poczet należnego świadczenia pieniężnego. Zaliczka zostaje więc wręczona przed spełnieniem umowy. Przepisy nie mówią jednak o skutkach prawnych przekazania tej kwoty. Dlatego mylenie zaliczki i zadatku może być bardzo problematyczne.
Zadatek stanowi zabezpieczenie i jest pewnego rodzaju odszkodowaniem na wypadek niewykonania umowy. W przypadku rezygnacji z odpowiedzialności do wykonania zlecenia kwota musi być zwrócona w podwójnej wysokości. Jeśli umowa nie zostanie wykonana, zaliczka jest zwracana kupującemu, a zadatek nie.
Jak wygląda zwrot zadatku przy umowie przedwstępnej?
Zadatek może być wymagany zarówno w przypadku umowy przedwstępnej, jak i przyrzeczonej. Warto zaznaczyć, że świadczenie złożone przez jedną ze stron w razie niewywiązania się z obowiązku upoważnia drugą do odstąpienia od umowy bez wyznaczenia terminu. Oddanie zadatku zależy więc od konkretnej sytuacji i przyczyn zrezygnowania z odpowiedzialności. Na ogół jednak kwota nie podlega zwrotowi.
Obie strony muszą pamiętać, że mogą same uregulować kwestię zwrotu zadatku. W umowie mogą znaleźć się dodatkowe postanowienia zasugerowane przez kontrahentów. W ten sposób obie strony czują większy obowiązek wywiązania się z założeń. Ryzyko niewykonania umowy jest wtedy zdecydowanie mniejsze. Nie można jednak zapominać, że zadatek musi najpierw zostać przekazany. W przeciwnym wypadku zawarcie szczegółowej umowy nie ma sensu.
Zwrot zadatku – czy możliwe jest odzyskanie pieniędzy?
Kiedy zadatek został wpłacony, a jedna strona nie wywiązała się z umowy, nie oznacza to zawsze, że środki zostaną zwrócone. Odzyskanie pieniędzy zależy od szczegółowych zapisów. Jeśli nie zostały one wprowadzone, to zwrot zadatku prawdopodobnie nie będzie możliwy. W prawie istnieją jednak regulacje, które wskazują, kiedy można wycofać się z zobowiązania i odzyskać całą kwotę. Takie rozwiązanie ma miejsce zazwyczaj w przypadku niewykonania umowy z winy obu stron. Czasami decydują też o tym okoliczności, za które nikt nie ponosi odpowiedzialności.
Jeśli po odstąpieniu od umowy kontrahent nie wyraża chęci zwrotu zadatku, mimo że wskazują na to okoliczności, to można zgłosić się o pomoc do firmy windykacyjnej lub sądu. W przypadku osiągnięcia porozumienia strony rozwiązują umowę przedwstępną, po czym następuje rozliczenie. Warto zaznaczyć, że nie ma wtedy obowiązku zapłaty dwukrotnie wyższej sumy.
Jak prawidłowo udokumentować zadatek?
Odpowiednia dokumentacja pozwala uniknąć wielu problemów. Ułatwia też odzyskiwanie należności w przypadku odstąpienia od umowy. Dlatego warto wiedzieć, jak zabezpieczyć się przed nierzetelnymi kontrahentami.
W świetle prawa istota zaliczki i zadatku jest taka sama. Pieniądze wpłacane są na poczet przyszłej transakcji, dlatego nie stanowią przychodu, aż do momentu dostawy wszystkich towarów lub wykonania usług. W związku z tym przedsiębiorca zobowiązany jest do wystawienia faktury zaliczkowej, która podlega księgowaniu wyłącznie w rejestrze sprzedaży VAT. W opisie dokumentu można zaznaczyć, że dotyczy on zadatku zgodnie z ustaleniami umowy zawartej pomiędzy stronami.
Windykacja zadatku – jak przebiega?
W przypadku niewykonania umowy samo wezwanie do zapłaty często nie przynosi oczekiwanego skutku. Dotyczy to zwłaszcza zobowiązań, w których zaliczka i zadatek były wysokie. Oczywiste jest, że strona, która odstąpiła od umowy, będzie chciała uciec od wypłaty środków w podwójnej wysokości. Wiedząc, że nie wywiązali się w terminie, kontrahenci dobrze przygotowują się na ewentualność pozwu sądowego. Dlatego pomocna może okazać się współpraca z profesjonalną firmą windykacyjną. Nasi specjaliści udzielą potrzebnego wsparcia w odzyskaniu należności.
